Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου

Υποτροπιάζον κοιλιακό άλγος (ή δυσφορία) κατά μέσο όρο τουλάχιστον 1 ημέρα/εβδομάδα για τους προηγούμενους 3 μήνες, που σχετίζονται με δύο ή περισσότερα από τα εξής: σχετίζεται με την
αφόδευση και συνδέεται με αλλαγή στη συχνότητα κενώσεων και συνδέεται με αλλαγή στην σύσταση των κοπράνων

* τα κριτήρια πρέπει να πληρούνται τους προηγούμενους 3 μήνες,με την έναρξη των συμπτωμάτων τουλάχιστον 6 μήνες πριν απότη διάγνωση

Ταξινόμηση

• τύπου δυσκοιλιότητας (IBS-C): σκληρά ή σκυβαλοειδήκόπρανα σε ≥25% και μαλακά (πολτώδη) ή υδαρήκόπρανα σε <25% των κενώσεων
• τύπου διάρροιας (IBS-D): μαλακά (πολτώδη) ή υδαρά κόπρανα σε ≥25% και σκληρά ή σκυβαλοειδή κόπρανα σε <25% των κενώσεων
• μικτού τύπου (IBS-M): σκληρά ή σκυβαλοειδή κόπρανα σε ≥25% και μαλακά (πολτώδη) ή υδαρά κόπρανα σε ≥ 25% των κενώσεων
• αταξινόμητο (IBS-U): ανεπαρκής ανωμαλία στη σύσταση των κοπράνων για τα κριτήρια των τύπων δυσκοιλιότητας, διάρροιας και μικτού τύπου

Ορισμός

λειτουργική δυσκοιλιότητα:

δύο ή περισσότερα από τα παρακάτω, για τουλάχιστον 12εβδομάδες με έναρξη συμπτωμάτων τους προηγούμενους 6 μήνες (κριτήρια Rome IV):

• δύσκολη κένωση
• σκληρά κόπρανα
• αίσθημα ατελούς κένωσης
• αίσθημα ορθοπρωκτικής απόφραξης
• χειρισμοί για τη διευκόλυνση της κένωσης

>25%των κενώσεων

• λιγότερες από 3 κενώσεις την εβδομάδα

Φυσικά όταν δεν πληρούνται τα κριτήρια ευερεθίστου εντέρου και μαλακά/υδαρά κόπρανα δεν υπάρχουν χωρίς χρήση υπακτικών

Λειτουργική διάρροια

• υδαρείς ή πολτώδεις κενώσεις >25%, χωρίς πόνο ή μετεωρισμό (τα κριτήρια πρέπει να πληρούνται τους προηγούμενους 3 μήνες,
  με την έναρξη των συμπτωμάτων τουλάχιστον 6 μήνες πριν απότη διάγνωση)

Λειτουργικός μετεωρισμός

Παθοφυσιολογία

Δεν υπάρχει ένας συγκεκριμένος τύπος υποκείμενης παθοφυσιολογικής διαταραχής που να αναγνωρίζεται σε όλους τους ασθενείς με ΣΕΕ και να ευθύνεται για την συμπτωματολογία όλων των ασθενών, είναι πολυπαραγοντική. Οι παραγόντες που συνήθως παιζουν ρόλο είναι :

• διαταραχή κινητικότητας
  • δεν έχει διαπιστωθεί ένας χαρακτηριστικός τύπος κινητικής διαταραχής για όλους τους ασθενείς με IBS
  • παθολογική κινητική ανταπόκριση σε γεύμα, λίπος τροφής, CCK, χολινεργικά, κοιλιακή διάταση, stress
  • διαταραχή διαχείρισης αερίων (εμφύσηση αέρα προκαλεί περισσότερο πόνο στους ασθενείς με IBS, οι οποίοι δεν έχουν περισσότερο αέρα σε σχέση με φυσιολογικούς μάρτυρες)
• μεταγευματική κινητική ανταπόκριση παχέος εντέρου
  • στους μισούς ασθενείς τα συμπτώματα εμφανίζονται ήεπιδεινώνονται μετά τη λήψη γεύματος
  • στο ΣΕΕ υπάρχει μια παθολογική κινητική ανταπόκριση στη λήψη γεύματος (δεν ευθύνεται το είδος της τροφής)
• διαταραχή αισθητικότητας: σπλαχνική υπερευαισθησία
  • περίπου 2/3 ασθενών με IBS εμφανίζουν ελαττωμένη ανοχή στη διάταση ενδοορθικού μπαλονιού
  • η σπλαγχνική υπερευαισθησία δεν περιορίζεται στο παχύ έντερο και δεν αποτελεί ειδικό βιολογικό δείκτη της νόσου
  • παραμένει αβέβαιο αν η σπλαγχνική υπερευαισθησία ελέγχεται αποκλειστικά από το ΕΝΣ ή επιδέχεται κεντρικής επεξεργασίας από το ΚΝΣ
• μικροσκοπική φλεγμονή
  • μεταλοιμώδες IBS: 20% των ασθενών περιγράφουν έναρξη συμπτωμάτων μετά λοίμωξη, 4-30% συμβαίνει μετά βακτηριακή ή ιογενή γαστρεντερίτιδα, συνήθως τύπου διάρροιας σε γυναίκες με αγχώδη ή καταθλιπτική διαταραχή
• μικροβιακή υπερανάπτυξη (ετερογένεια αποτελεσμάτων η γενικευμένη χρήση αντιβιοτικών πιθανώς προβληματική σε IBS/μετεωρισμό)
• ψυχολογικοί παράγοντες
  • αυξημένη συχνότητα άγχους, κατάθλιψης, φοβιών και σωματοποίησης στους ασθενείς με IBS, αλλά σπάνια πληρούνται τα κριτήρια διάγνωσης επίσημης ψυχιατρικής διαταραχής
  • οι ασθενείς με IBS που ΔΕΝ αναζητούν ιατρική βοήθεια, εμφανίζουν τις ίδιες ψυχολογικές διαταραχές, επομένως οι ψυχολογικοί παράγοντες ενδεχομένως επηρεάζουν την επίδραση των συμπτωμάτων στην ποιότητα ζωής των ασθενών, αλλά δεν προκαλούν αυτά τα συμπτώματα

Θεραπεία 

• διαβεβαίωση, ενθάρρυνση είναι συχνό λογώ αναποτελεσματικής διαγνωσής πολλοί ασθενείς να υποφέρουν απο απαξίωση της νόσου και των συμπτωμάτων που βιώναν απο τους θεράποντές ιατρούς τους. 
• δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs
• αντισπασμοδικά και διόρθωση κενώσεων
• αντικαταθλιπτικά
• εναλλακτικές θεραπείες

Δίαιτα χαμηλή σε FODMAPs σημαίνει αποφυγή τροφών με υψηλούς δείκτες όπως ενδεικτικά φρουκτόζη (μήλα, σύκα, μάνγκο, αχλάδι, καρπούζι, σπαράγγια, αγκινάρα, χυμοί φρούτων, αποξηραμένα, φρούτα, μέλι, σιρόπι καλαμποκιού) φρουκτάνες (νεκταρίνια, ροδάκινα λευκά, λωτοί, Καρπούζι, ραδίκια, αγκινάρα, σκόρδο, πράσα, φρέσκο κρεμμύδι, σιτάρι, σίκαλη) λακτόζη ( γάλα, συμπυκνωμενο γάλα, γάλα σκόνη, επιδόρπια με βάση το γάλα, παγωτά, γιαούρτι, τυριά με ατελή ζύμωση (κρεμώδη)) γαλακτοολιγοσακχαρίτες (ρεβίθια, φασόλια, φακές, φυστίκι Αιγίνης, κάσιους) πολυόλες (μήλα, Βερύκοκα, βατόμουρα, αχλάδι, νεκταρίνια, ροδάκινα, δαμάσκηνα, κουνουπίδι, μανιτάρια ισομαλτιτόλη, μαλιτόλη, μανιτόλη, σορβιτόλη, ξυλιτόλη)

Απο φάρμακα και σκευάσματα με την συμβουλή ιατρού λαμβάνετε, σπασμολυτικά που όμως έχουν μικρή βιβλιογραφική τεκμηρίωση και κατά την ανασκόπηση Cochrane (2011) δείχνει σχετική αποτελεσματικότητα για trimebutine, pinaverium και dicyclomine/cimetropium κυρίως στον πόνο. Αντιδιαρροϊκά (λοπεραμίδη), παράγοντες αύξησης όγκου κοπράνων όπως Psyllium, bran, ispaghula, peppermint oil, σε ανασκόπηση 12 μελετών δε δείχνει σημαντική βελτίωση στον πόνο, score συμπτωμάτων ή άλλες παραμέτρους. Υπακτικά ωσμωτικώς δρώντα PEG – αποτελέσματα στη δυσκοιλιότητα, όχι σε πόνο, μετεωρισμό. 

Τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά όπως αμιτρυπτιλίνη, τριμιπραμίνη, ιμιπραμίνη, δεσιπραμίνη, δοξεπίνη εχούν κλινική αποτελεσματικότητα (συνολικά συμπτώματα, πόνος) 58,6% vs 29% placebo NNT=4. Οι αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης, αυξάνουν τη συγκέντρωση σεροτονίνης και νορ-αδρεναλίνης σε κεντρικές συναπτικές οδούς, ελαττώνουν την κινητικότητα και την αντίληψη του σπλαγχνικού πόνου. Οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης σιταλοπράμη (Seropram), φλουοξετίνη (Ladose), παροξετίνη (Seroxat), αυξάνουν τη συγκέντρωση σεροτονίνης σε κεντρικές συναπτικές οδούς, αυξάνουν την κινητικότητα σε ΣΕΕ τύπου δυσκοιλιότητας και ελαττώνουν την αντίληψη του σπλαγχνικού πόνου. 

Γενικές Αρχές η ενημέρωση για τον μηχανισμό πρόκληση των συμπτωμάτων απο τον ιατρό σας. Η διαβεβαίωσή του για την λειτουργική φύση των συμπτωμάτων με εξετάσεις. Ο αποκλεισμός νόσων (πχ καρκίνος του παχέως εντέρου). Η δέσμευση για μείωση του καθημερινού ψυχολογικού stress.